90 lat temu, 17 sierpnia 1920 r. 318 m³odych ochotników polskich pod wodz± "polskiego Leonidasa" , kpt. Boles³awa Zaj±czkowskiego poleg³o w Zadwórzu, broni±c dostêpu do Lwowa.
Zaledwie 2 dni po zatrzymaniu bolszewików pod Radzyminem w Bitwie Warszawskiej, na froncie po³udniowym powstrzymano armiê konn± Budionnego w Bitwie Lwowskiej pod Zadwórzem.
¯o³nierze kpt. Zaj±czkowskiego walczyli do koñca, ostatni nabój zatrzymuj±c dla siebie. Dla tych, którzy tego nie uczynili, jak wynika z relacji Izaaka Babla, nie by³o lito¶ci. Rozw¶cieczeni nieugiêt± postaw± obroñców bolszewicy dobijali rannych, bezcze¶cili zw³oki.
W Zadwórzu star³y siê dwie idee: idea internacjonalistycznej rewolucji niesionej na szablach konnicy Budionnego na drodze której stanê³a garstka ¿o³nierzy oddanych do koñca idei wolno¶ci za wszelk± cenê, broni±cych swojej ojczyzny. Pamiêæ o obroñcach siêga dwudziestolecia miêdzywojennego.
Ju¿ w 1920 r. spo³eczeñstwo polskie usypa³o na polu bitwy kurhan pamiêci obok cmentarza obroñców. W 1928 r. na kopcu zosta³ postawiony postument i od tego czasu rocznica bitwy by³a obchodzona szczególnie uroczy¶cie. Szczê¶liwie, jako jeden z nielicznych, kopiec przetrwa³ czasy burzy dziejowej. Po latach milczenia, przywracaniem pamiêci o tych wydarzeniach, zajêli siê polscy Lwowiacy. Dziêki nim od kilku lat ponownie obchodzona jest rocznica bitwy z udzia³em Lwowiaków i zawsze licznie przybywaj±cych mieszkañców Podkarpacia.
W tym roku 22 sierpnia zgromadzi³a siê nie tylko spo³eczno¶æ Kresów, ale tak¿e licznie przyby³e delegacje z Polski. Obecna by³a równie¿ delegacja Kongresu Polonii Amerykañskiej z Chicago. W uroczysto¶ciach uczestniczy³: Marek Kuchciñski Wicemarsza³ek Sejmu RP, Andrzej Kunert Szef Rady Pamiêci Walk i Mêczeñstwa, Konsul Generalny RP we Lwowie oraz liczni przedstawiciele samorz±dów Podkarpacia, m.in. Rzeszowa, Przemy¶la, Le¿ajska, Stalowej Woli, Mielca.
Okoliczno¶ciowe kazanie wyg³osi³ ks. Robert G³odowski proboszcz parafii z Buska. W¶ród uczestników uroczysto¶ci wiêkszo¶æ stanowi³a m³odzie¿. Najliczniej przybyli cz³onkowie Zwi±zku Strzeleckiego "Strzelec" OSW z Rzeszowa, Kolbuszowej, Le¿ajska, Sêdziszowa Ma³opolskiego, Dêbicy, Strzy¿owa, Przemy¶la, Brzeska. Nasi Strzelcy kultywuj± tradycjê obroñców Lwowa i kresów po³udniowo-wschodnich. Podczas uroczysto¶ci insp. ZS Marcin Waszczuk - Zastêpca Komendanta G³ównego ZS "Strzelec" OSW z Warszawy razem z insp. ZS Markiem Str±czkiem - Dowódc± JS 2021 ZS "Strzelec" OSW w Rzeszowie wrêczyli okoliczno¶ciowe p³ytki wydane z okazji 100-lecia ruchu strzeleckiego rotmistrzowi Eugeniuszowi Cydzikowi Honorowemu Prezesowi Towarzystwa Opieki nad Grobami Wojskowymi we Lwowie i Janowi Frañczukowi Prezesowi Towarzystwa Opieki nad Grobami Wojskowymi we Lwowie.
Jak co roku, w uroczysto¶ci uczestniczyli mieszkañcy okolicznych wiosek, którzy nie s± obojêtni wobec przesz³o¶ci tego miejsca. Uczestnicy ze zdziwieniem zauwa¿yli, ¿e poleg³ych obroñców honoruj± równie¿ wszyscy ukraiñscy maszyni¶ci poci±gów, przeje¿d¿aj±cych obok tego miejsca, syrenami oddaj±c ho³d spoczywaj±cym tu bohaterom.
Strzelcy, razem z delegacj± Rzeszowa odwiedzili wcze¶niej Cmentarz Orl±t Lwowskich gdzie z³o¿ono wieñce, zapalono znicze i odmówiono modlitwê za poleg³ych Polaków.
